ADHD

ADHD staat voor Attention Deficit Hyperactivity Disorder of aandachtstekort stoornis met hyperactiviteit. Het is een neurobiologische ontwikkelingsstoornis die meestal al op jonge leeftijd begint en invloed heeft op het gedrag, de concentratie en het functioneren van iemand.

  • aandachtsproblemen
    • moeite met concentreren
    • snel afgeleid zijn
    • dingen vergeten of verliezen
    • moeite met organiseren van taken
  • hyperactiviteit
    • niet stil kunnen zitten
    • veel bewegen, wiebelen of praten
    • altijd “aan” lijken te staan
  • impulsiviteit
    • moeite met wachten op je beurt
    • dingen eruit flappen zonder na te denken
    • snel handelen zonder de gevolgen te overzien

Belangrijk om weten:

  • ADHD komt voor bij zowel kinderen als volwassenen
  • niet iedereen met ADHD is druk; sommige mensen hebben vooral moeite met concentratie (dit wordt soms ADD genoemd, een verouderde term voor ADHD zonder hyperactiviteit)
  • de precieze oorzaak is nog niet volledig bekend, maar genetica speelt vaak een grote rol
  • ADHD is geen kwestie van "je gewoon beter gedragen" - het is een echte aandoening die behandeling en begrip vraagt
behandelingen
alle
medicatie
gedragstherapie
begeleiding
ondersteuning
leefstijl
medicatie
Medicatie helpt om de hersenactiviteit beter te reguleren, vooral in gebieden die te maken hebben met aandacht, impulscontrole en planning.
  • stimulantia (werken op het dopaminesysteem in de hersenen)
    • methylfenidaat
      • werkt vaak snel (binnen 30-60 minuten)
      • verkrijgbaar in kortwerkende (3-4 uur) en langwerkende vormen (8-12 uur)
      • bijwerkingen kunnen zijn: minder eetlust, slaapproblemen, prikkelbaarheid
    • dexamfetamine
      • sterker dan methylfenidaat
      • werkt ook snel en effectief bij aandachtsproblemen en impulsiviteit
      • vergelijkbare bijwerkingen

  • niet-stimulerende medicatie
    • atomoxetine
      • werkt via noradrenaline (in plaats van dopamine)
      • duurt enkele weken voor het effect merkbaar is
      • wordt soms gekozen bij angstklachten of wanneer stimulantia niet goed verdragen worden
gedragstherapie
Cognitieve gedragstherapie (CGT) helpt om met ADHD-symptomen om te gaan, gewoontes aan te passen en beter te functioneren in het dagelijks leven.
  • bij kinderen
    • ouders leren technieken om hun kind structuur en positieve feedback te geven (oudertraining)
    • kinderen leren omgaan met emoties, plannen en sociale vaardigheden

  • bij volwassenen
    • inzicht krijgen in eigen gedragspatronen
    • leren omgaan met uitstelgedrag, onrust, tijdsdruk
    • ontwikkelen van praktische strategieën (zoals to-do lijsten, reminders)
begeleiding
ADHD-coaching is praktische hulp bij het dagelijks functioneren, vooral bij volwassenen en jongeren. Coaching is minder diepgaand dan therapie, maar heel effectief in combinatie met andere behandelingen.
  • hulp bij plannen, organiseren, doelen stellen
  • samen routines ontwikkelen die helpen bij werk of studie
  • ondersteuning bij motivatie, zelfvertrouwen en structuur
ondersteuning
op school
  • extra tijd bij toetsen
  • rustige werkplek
  • helder dagrooster en duidelijke instructies
  • eventueel gebruik van hulpmiddelen (zoals timers of koptelefoons)

op het werk
  • aangepaste werktijden
  • duidelijke taken en deadlines
  • coaching of een jobcoach
leefstijl
Een gezonde leefstijl kan ADHD-symptomen verminderen of beter beheersbaar maken.
  • beweging: dagelijks bewegen helpt bij focus en stemming
  • slaap: vaste bedtijd en schermen vermijden voor het slapen
  • voeding: regelmatig eten, minder suiker en cafeïne
  • structuur: een vast dagritme met pauzes en duidelijke afspraken
hoe herken je ADHD

ADHD herkennen bij iemand kan lastig zijn, omdat het zich op verschillende manieren uit — en het gedrag dat erbij hoort ook voorkomt bij mensen zonder ADHD. Toch zijn er een aantal duidelijke signalen en patronen waar je op kunt letten.

  • aandacht en concentratie
  • impulsiviteit
  • hyperactiviteit (hoeft niet altijd aanwezig te zijn)

ADHD ziet er ook niet bij iedereen hetzelfde uit. Er bestaat ook ADHD zonder hyperactiviteit (voorheen "ADD"): hierbij staan vooral aandachtsproblemen en traagheid op de voorgrond. ADHD wordt soms verward met depressie, angst, autisme of leerproblemen.


bij kinderen
 

veelvoorkomende signalen
  • snel afgeleid, dromerig of “niet aanwezig lijken”
  • moeite met stilzitten of rustig spelen
  • praten zonder ophouden, door anderen heen praten
  • dingen kwijt raken (boeken, jassen, speelgoed)
  • ongeorganiseerd zijn, moeite met afmaken van taken
  • impulsief reageren, eerst doen dan denken
  • vaak struikelen in sociale situaties (bv. moeilijk op beurt wachten)

op school
  • niet opletten in de klas, dromen of juist druk gedrag
  • slordig werken, veel fouten door onoplettendheid
  • regelmatig straf of conflicten door impulsiviteit
  • moeite met het volgen van instructies

 

bij jongeren
 

In de puberteit verandert ADHD vaak van vorm. De hyperactiviteit wordt soms minder zichtbaar, maar andere problemen worden groter.
  • chaotisch of vergeetachtig gedrag (bv. huiswerk vergeten)
  • snel overprikkeld of gefrustreerd
  • slecht plannen, last-minute stress
  • problemen met motivatie
  • snel verveeld raken
  • veel schermtijd of “vluchtgedrag”
  • impulsieve keuzes maken (ook in vriendschappen of relaties)

 

bij volwassenen
 

ADHD verdwijnt niet altijd na de kindertijd. Veel volwassenen blijven er in meer subtiele vorm last van houden.
  • chronisch te laat komen of afspraken vergeten
  • moeite met plannen en organiseren (ook op werk)
  • uitstelgedrag, moeite met beginnen of afronden van taken
  • snel afgeleid bij vergaderingen of gesprekken
  • onrustig gevoel (altijd 'aanstaan', moeite met ontspannen)
  • wisselende prestaties (soms hypergefocust, dan weer chaotisch)
  • moeite met administratie, geldzaken of huishouden
  • sterke stemmingswisselingen of prikkelbaarheid

 

ontdek de gezonde shop

bekijk deze essentiële producten